Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu (KTFF) Sağlık Kurulu Başkanı, Bağımsız Dopingle Mücadele Kurulu Başkanı Uzman Doktor Nevzad Denerel, 1 Ekim’e kadar duran ülke sporu ile ilgili devam etmesi halinde izlenilebilecek yollar hakkında YENİDÜZEN’e açıklamalarda bulundu. Çok acele davranılmadan hareket edilmesinin gerekli olduğunu belirten Denerel, gelinen noktada özellikle futbolda devam etme kararının KTFF’de olmadığını, hükümet ve Bilim Kurulu’nun alacağı kararların önemli olduğunu vurguladı. Denerel alınacak kararlara göre spora geri dönüşün planlanabileceğini ifade etti.

Denerel: Burada futbolun kendi başına hareket edeceği bir durum yok

Geride bıraktığımız sezon Türkiye’de Yeni Malatyaspor’da da takım doktorluğu görevini üstlenen Nevzad Denerel, “Dünyada spor durmuşken Türkiye devam etme kararı aldı. Orada TFF’nin sağlık kurulu bir yok haritası belirledi ve devletin onayıyla futbol devam etti” dedi. Denerel, “Burada benim gördüğüm kadarıyla ada şartlarında toplum sağlığını ilgilendiren bir olay. Futbolun kendi başına hareket edebileceği bir durum değil. Türkiye’de işin ekonomik boyutu çok daha büyük. Bizde o derece büyük değil. Söz konusu sağlık olunca ona göre hareket etmek lazım” dedi.

“Türkiye’de pozitif sporcular takımdan ayrıştırılıyor, burada öyle değil”

Ülkemizde ve Türkiye’de testlerin pozitif çıkması ile ilgili karşılaştırma yapan Denerel, “Ülkemizde en temel kurallardan bir tanesi, bir kişi pozitif çıktığı zaman çevresinde birlikte olduğu kişileri de izole ediyorlar. Ama Türkiye’de Futbol Federasyonu özelinde takım içinde pozitif çıkanlar kenara ayrılacak ve gerisi devam edecek denildi. Hala daha uygulanan yöntem budur. Öncelikle bizim ülkemizde bu yapılabilecek mi? İlk cevaplanması gereken sorulardan bir tanesi bu. Bunun cevabını verecek olan hükümetin kendisi ve bilim kurulu. Bu yapılmadığı takdirde eğer oynatılacaksa çok daha farklı bir yol izlemek gerekir. Bu sistem uygulanacaksa Türkiye’deki örnek alınabilir” dedi.

“Dünyadaki sistemin burada uygulanması, hükümetin yanıtlaması gereken bir soru”

Pandeminin başında KTFF Sağlık Kurulu olarak hükümet ve Bilim Kurulu’nun onayı ile yaptıkları çalışmada bir yol haritası belirlediklerini, akabinde KTFF’nin futbolu başlattığını hatırlatan Denerel, “Alınabilecek önlemler, yapılabilecek şeyler var. Ama en temel sorulardan bir tanesi, takımda biri pozitif çıktığı zaman temaslıları izole edilecekse, o zaman takımın minimum iki hafta müsabakalarının ertelenmesi gerekli. O sürecin takip edilmesi gerekli ki bizim ülkemizde uyguladığımız sağlık politikası gereğince, her pozitif vakanın temaslılarına bu uygulandı. Dünyada ve Türkiye’de uygulanan sistemin burada uygulanması, hükümetin yanıtlaması gereken bir soru. Futbol Federasyonu’nun yetkisinde olan bir durum değil bu” ifadelerini kullandı.

“Sadece futbola özgü değil, tüm branşlara özgü kararlar alınmalı”

“Bu gibi bir karar alınacaksa sadece futbola özgü değil, tüm spor branşlarına uygulanması gereken bir karar alınmalı” diyerek sözlerini sürdüren Denerel, “Hükümetin burada bir politikası olması lazım. Diğer bir cevaplanması gereken soru, hükümetin alacağı karar ne olacak? Ben altyapımı oluşturdum, kontrollü bulaşı tercih ediyorum, gerekli önlemleri alarak eğitim başlasın, restoranlar, berberler, şu kurallara tabi olarak başlasın dediği anda spor da bu işe dahil olacaktır. Alınması gereken önlemlerin neler olacağı, hangi sıklıkla PCR testlerinin yapılacağı gibi konuların konuşulması lazım. İşin ekonomik boyutu da orada devreye giriyor” dedi.

“Soruların cevapları üç gün sonra değişebilir”

Türkiye’de müsabaka dönemindeki süreci anlatan Denerel, “Dünyada her müsabaka öncesi, A takımı ile B takımı resmi müsabaka yapmasından iki gün önce PCR testleri yapılır. Türkiye’de de uygulanan budur. Takım içinde her kim varsa, stada kim girecekse hepsine yapılır. Bu sayı netleşmiş olması lazım. Bunun yapılabiliritesi nedir, her hafta yapılabilir mi, yapılmazsa nasıl bir uygulamaya gidilebilir? Fikstür kısaltılabilir mi? Kısaltılırsa iki haftada bir yapılacak testlerle bu iş kotarılabilir mi? Bu da Bilim Kurulu ile istişare edilerek cevaplanması gereken bir soru. Bunların hepsi bugüne göre cevapları verilebilir, üç gün sonra cevapları değişebilir. Dinamik bir şekilde bu işin cevaplarını verecek bir yapı oluşturulması lazım her şeyden önce” ifadelerini kullandı.

“RO değeri baz alınarak hareket edilebilir”

Denerel sözlerine şöyle devam etti; “Buradaki en temel durumlardan biri, son zamanlarda gündeme gelen bir RO (Bir kişinin virüsü bulaştıracağı kişi sayısını gösteren tabir) değeri var. O RO değeri baz alınarak hareket edilebilir. RO değeri 1’in altına indiğinde pandemi kontrol altındadır demektir ve herkes kişisel hijyen ve sosyal mesafelerine dikkat ederek hareket eder. Her federasyon kendine göre hareket ederek spor serbest bırakılabilir.”

“Futbolda en riskli anlar gol sevinci ve köşe atışları”

Futbolda en riskli durumların gol sevinci ve köşe atışları olduğunu aktaran Denerel, “Burada ilk iş hükümetin alacağı karara bağlı. İkincisi biz KTFF Sağlık Kurulu olarak önerilerimizi sunarız, orada da yönetim kurulunun alacağı karar önemli. Fikstür kısaltılabilir mi? Sahaların müsabakalar sonrası dezenfektesi nasıl yapılabilir? Kulübedeki mesafeli oturma düzeni. Gol sevinci olmaması lazım mesela. Futbola dünyada bakıldığı zaman bulaş açısından en sıkıntılı durum köşe atışları. Çünkü ceza sahası içi en fazla temasın olduğu ve en çok kişinin bulunduğu alan. İkincisi de gol sevinci. Bunların haricinde yapılan araştırmalarda bulaş riski çok da yüksek değil. Alınması gereken bir sürü önlem var.”

“Bana 11 tane PCR testi yapıldı”

Türkiye’de futbolun devam etmesinden sonra kısaltılmış fikstür döneminde kendisine toplamda 11 tane PCR testi yapıldığını belirten Denerel, “Temel mantık şu; A takım bir arada hareket eden bir gruptur. B takımla temas edeceği zaman risk artacaktır. Onun öncesinde test edip, herhangi bir durumda teması minimuma indirmek, ek tetkiklerle önüne geçmektir.

Ülkemizde normal futbolcunun bulaş riski, Türkiye’dekinden belki de daha fazladır. Sadece işi futbol olmadığı için temas artar. Bir yerde virüsü aldığı takdirde kendi takımına da getirme ihtimali var. Bu risk restoranda yemek yerken de var, serbest olan bir mekana gittiğinde de var. Gene iş dönüp dolaşıp hükümetin alacağı kararlara bağlanıyor” şeklinde konuştu.

Test sayıları

“Şu anda 1 Ekim’e kadar spor yok. Alınacak karar uzatılacak mı? Örneğin 1 Ekim’i 1 Kasım yaptıkları takdirde otomatik olarak süreç farklı olacak” diyerek sözlerini devam ettiren Denerel, şunları kaydetti; “Hükümet ve Bilim Kurulu’nun alacağı kararlara göre devam ettirme adına atılabilecek adımlar var. Her bir takımda 35-40 kişiye test yapılacaksa, Süper Lig’de 16, Birinci Lig’de 16 takım varsa, bunun matematiğini yaptığımız zaman ortaya çıkan rakamlara göre PCR test sayısının yetip yetmeyeceği ortaya çıkacaktır. Bizde kaç kit olduğuna bakmak lazım. Birkaç hafta test yaptıktan sonra elimde kit yok yapamayacağım demek olmaz. O müsabaka talimatnamesini oluşturmak lazım.”

“Bu işten ekmek yiyen insanların serzenişine de kulak verilmeli”

Denerel şöyle devam etti; Müsabakaların seyircili veya seyircisiz olmasının bulaşın ne düzeyde olacağına ve sınır kapılarının açılıp açılmayacağına bağlı olduğunu ifade eden Denerel, “Açılmadığı takdirde üç hafta içerisinde burada benim öngörüm, daha kontrollü bir seviyeye ulaşılacağını düşünüyorum. Tabi bu benim öngörüm. Açıldığı takdirde önceden deneyimlediğimiz bir olay var. Çift PCR testi ile karantinasız adaya insanların girmesi, belli riskler taşır. O risklerden dolayı bu noktaya geldik.

Spor insan sağlığı önemli. Bir kere bağışıklık sistemi için, mental sağlık için önemli. İşin bir de ekonomik boyutu da var, bu işten ekmek yiyen insanlar da var. Onların serzenişine de mutlaka kulak vermek lazım. Ama her şeyden önemlisi sağlık. Sağlığı da kaybetmemek lazım. Bu noktada sağlığı riske atmayacak şekilde bu iş devam ettirilebiliyorsa ona göre hareket etmek lazım”

“Ekim, kasım gibi sıkıntıların artabileceğini düşünüyorum”

Denerel, ekim ve kasım aylarında pandemi ile ilgili sıkıntıların yaşanabileceğini belirtirken, “Benim şahsi düşüncem, futbol özelinde konuşursak, ülkede bir yıl futbolun durmasını istemem. İşlerin nasıl seyredeceği önemli. Ben ekim, kasım gibi pandemi süreci ile ilgili sıkıntıların artabileceğini düşünüyorum. Akciğeri ilgilendiren rahatsızlıkların daha da sık görüldüğü bir ortamda, Covid 19 virüsü riskiyle birlikte çok da sıkıntılı bir süreçle karşılaşabiliriz. Öyle bir ortamda futbol oynatmak mı, yoksa insan sağlığı mı noktasında insan sağlığını tercih etmek lazım. Ama bir sezon futbolu durdurmak yerine fikstürde değişikliğe gidilerek, bir açılım getirerek, formulize ederek bu işin devamlılığı sağlanabilir. Bir sezonun boş geçmesi beni ve futbol sektöründeki herkesi üzer diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.