Geçen Pazar yazı dizimin ilk bölümünü okuyup sabah sporuna başlayanlar, bana mail atarak paylaştılar hatta fotoğraf atanlar bile oldu. Bir kişide bile farkındalık yaratmışsam ne mutlu bana. Biliyorum sabah kalkmak ilk anda sizi zorlayabilir. Ancak pes etmeden devam etmenizi ve düzenli bir şekilde önce yürüyüş daha sonra da hafif hafif koşuya geçiş yapmanızı öneriyorum.
Yıllardır spor yapan biri olarak söyleyebilirim ki; Sabah koşusuna başladığım andan itibaren kısa zaman içinde hem fiziksel hem de ruhsal değişimimi fark ettim. Vücudum birkaç hafta içerisinde şekillenip daha fit hissetmeye başladım. Hem de daha mutlu. Artık eskisi gibi bazı insanları da bazı olayları da fazla büyütmüyorum. Daha sakin ve daha huzurlu bir hayatım var.
Sabah koşusu sayesinde yaşadığım değişimi uzun zamandır sosyal medya hesabımdan sahadan attığım fotoğraflarımla sayfa arkadaşlarımla paylaşıyordum. Ancak daha fazla insana ulaşarak bildiklerimi ve deneyimlerimi paylaşmak istedim.
Sabah koşusu tahmininizden daha hızlı değişim göstermenize neden oluyor. Öğlen ya da akşam saatlerinde yapılan koşu ile sabah koşusunun etkileri farklıdır. Elbette bu durum tesadüf değildir. Sabah sporunun da sabah koşusunun da faydaları saymakla bitmez.
SPOR NEDEN SABAH YAPILMALI?
-Sabahın erken saatlerinde havanın daha temiz olduğu oksijen oranının da daha yüksek olduğu bilinmektedir. Henüz insanlar uyanıp sokağa çıkmamıştır, trafik başlamamıştır, inşaatlar ve fabrikalar çalışmaya başlamamıştır. Oksijen oranının yüksek olduğu saatlerde koşmak vücut metabolizmasının daha çok hızlanmasına ve daha fazla yağ yakılmasına sebep olur. Temiz havada koşarken bol nefes aldığınızdan akciğer kapasiteniz de artar ve daha uzun koşmanız, böylece daha çok yağ yakmanız mümkün olur.
-Gün boyunca yenilen karbonhidratlar gece boyunca sizler uyurken dolaşım sisteminiz, kalbinizin çalışması ve birçok hormonun üretiminde enerji olarak kullanılır. Sabah uyandığınızda bir gün önceki yediklerinizi harcamış oluyorsunuz. Geriye depo halindeki yağlar kalıyor. Sabahın ilk saatlerinde aç karına yapmış olduğunuz koşu ile harcanacak karbonhidrat olmadığından enerji için depo halindeki yağlar kullanılacaktır. Düzenli olarak yapılan sabah sporu/koşusu ile yıllardır vücudunuzda, damarlarınızda biriken yağlardan çok hızlı bir şekilde kurtulabilirsiniz.
-Sabah koşusu fiziksel zindeliğin yanında ruhsal zindelik de sağlar. Ben 5.45-6.45 arası koştuğumdan Lefkoşa’da o saatler derin bir sessizlik hakimdir. Hepimizin sessizliğe ihtiyacı vardır. İnsanların henüz sokağa dökülmediği, trafiğin henüz başlamadığı, korna sesleri ve gürültünün olmadığı, cep telefonlarının henüz çalmaya başlamadığı zamanlarda koşunuzu yapmak, kendinizle geçireceğiniz kaliteli zamanlardır. İnanın bana ruhunuz bayram edecektir.
-Sabahın erken saatleri yaz aylarında bile en serin saatlerdir. Özellikle sahada çimlerin sulanması ile ortaya çıkan ot kokusu ve ıslaklığın verdiği serinlik size iyi gelecektir.
-Sabah saatleri gece boyunca uyuyup dinlendiğinizden akşama nispeten daha enerjik, daha dinç oluyorsunuz. Böylece daha uzun dakikalar spor yapabilirsiniz. Sabahın erken saatleri henüz iş başı yapılmadığından, stres oranın da en düşük olduğu saatlerdir. Tüm günün stresi ve yorgunluğu ile akşam saatlerinde koşmak kalp sağlığı açısından da tehlikelidir. Sabah sporu bu anlamda da çok önemlidir.
-Yıllardır yollarda, sahalarda akşam saatlerinde yürüyüş yapan insanları görüyorum, biliyorum. Hala göbek bölgesi yağları bir gr azalmamış. Bacaklar inceliyor fakat göbek aynı. Bunun sebebi akşam yürüyüşü ile gün içindeki yediklerinizi harcayıp depolanan yağların enerji olarak kullanılmamasıdır. Bildiğiniz üzere göbek yağlanması arttıkça kalp krizi riski de artıyor. Sabah koşusu ile düz bir karına kavuşabilirsiniz.
-Sabah koşusuna alışan kişiler erken kalkacağı için bir gece öncesinde erken uyur, fazla alkol tüketmez ve ağır yiyeceklerden de kaçınırlar. Bu da sağlık açısından bir diğer önemli unsurdur. Sabah koşu için erken kalkıp koşanlar değişimi fark ettikçe gün içinde de yediklerine-içtiklerine dikkat edecektir.
-Uykusuzluk sorunu olanlara da sabah koşusu çok iyi gelecektir. Erken kalkarak koşan kişiler eve gelip duşunu alıp kahvaltısını yaptıktan sonra işe gidecektir. Tüm günün yorgunluğu da eklenince erken bir saatte uyuyacaktır. Yıllardır gece uykuları az olan biri olarak söylüyorum koştuğum günler hayatımda uyumadığım kadar erken uyuyorum. Diğer geceler ise erken kalkıp koşacağım için yine erken uyuyorum. 6-7 saatlik kaliteli bir uyku uyuduğunuz zaman sabah koşusunda istediğiniz performansı gösterebiliyorsunuz.
-Düzenli olarak yapılan sabah koşusu ile birçok sağlık sorununu da iyileştirebilirsiniz. Dolaşım sisteminizin daha iyi çalışması ile damarlarda biriken kolesterol plakları yok olacak ve daha sağlıklı bir dolaşım sağlanacaktır. Bu sayede tansiyonunuzu da dengelemiş olacaksınız. Kalp damarlarının iyileşmesi ile kalbiniz de daha sağlıklı çalışacaktır. Dolaşım sistemi ve kalbin daha sağlıklı olması ile tüm organlara da daha iyi kan gidecektir. Yapılan araştırmalara göre 40-60 yaş arası kişilerde düzenli sabah koşusu sayesinde gece saatlerinde %25, gün içinde %10 oranında tansiyon seviyelerinde düşüş sağlandığı görülmüştür. Aynı şekilde kolesterol seviyesi de düşecektir. Bildiğiniz üzere tüm dünyada mortalite oranı en yüksek hastalık kalp hastalığıdır. Sabah koşusu ile kalp hastalığı riskini de azaltmış olacaksınız.
-Düzenli sabah koşusu ile hormon üretiminde düzelme, bağırsakların düzenli çalışması, bağışıklık sisteminizin güçlenmesi, beyne giden kan akımın artması ile de daha sağlıklı düşünüp daha üretken olacaksınız. Cildiniz bile daha canlı ve parlak olacaktır. Yaşlanma gecikecek ve gençleştiğinizi gözlemleyeceksiniz. Vücudunuza giren her türlü enfeksiyon kaynağı ile daha iyi mücadele edilecek ve hastalıklar sizden uzak olacaktır. Özellikle tüm dünyayı saran covid-19 salgını döneminde bağışıklığınızı güçlendirmek önemlidir. Hastalığa yakalansanız bile hastalıkla mücadeleniz kolaylaşacak ve iyileşme hızlanacaktır. Hala başlamadıysanız mutlaka bu dönemde sabah koşularına başlamalısınız.
-Koşu sırasında vücut ısısının artması ile ter bezleri aktive olur ve koşu bittikten dakikalar sonrasına kadar vücut suyunuzla birlikte tuz, şeker ve atık maddeler de vücut dışına atılır. Böylece vücut ısısının dengelenmesi sağlanır. Bu yüzden koştuğunuz günlerde içilecek su miktarını da artırmanız gerekmektedir. Terlemek yoğun bir egzersizin belirtisi olabileceğinden çokça terlemeniz çokça enerjiye ihtiyaç duyulduğunun ve enerji için de yağ yaktığınızın göstergesi olabilir.
-Sabah sporu ile rahatlamış bedeniniz ve ruhunuzla güne devam ettiğinizde stresten arınmış olduğunuzdan daha sakin olup sorunlarla daha iyi baş edebileceksiniz. İşinizde de daha iyi verim alacaksınız.
-Sabah koşusu ile kemiklerinizde güçlenme sağlanacak ve özellikle kadınlarda menapoz sonrası daha sık görülen osteoporoz (kemik erimesi) azalıp, yaşlanma kırıklarının görülme oranı da düşecektir. Yağlar yakıldıktan sonra kaslar da güçlenmeye başlayacaktır. Sabah koşusu ile kaslardaki sıkılaşma artıp sarkmalar duracak. Dinç ve fit bir vücuda sahip olacaksınız. Ayrıca vücudundaki tüm kaslarınız güçlendiği için postürünüz de düzelecektir. Koşu sonrası yapılan esneme hareketleri sayesinde ise çok daha dik bir postüre sahip olacaksınız.
Elbette sabah koşusu ile birlikte diyetinizi de tekrar düzenlemeniz gerekecektir. Bu konuda bilgi sahibi olmayanların diyetisyene başvurmalarını öneriyorum. Ancak ilk aşamada kızartmalardan, şekerden ve hazır gıdalardan uzak durmanızı tavsiye edebilirim. Sıvı olarak asitli ve şekerli içecekleri bırakıp bolca su içmeniz önemlidir. Ben kendi diyetimi kendim düzenliyorum. Koştuğum zamanlarda proteinli gıdalar almaya dikkat ediyorum. Koştuğum sabahlar kendime şahane bir kahvaltı hazırlıyorum. 2 yumurta, peynir ve bol yeşillik ile süt içiyorum. Bunun yanında tüm gün bol su içmeye özen gösteriyorum. Yaz aylarında 3-4 litre, kış aylarında ise 2-3 litre kadar su içiyorum.
Umarım yazı dizimin bu bölümünde neden sabah sporu yapılmalı? Sorusuna yanıt bulur ve sabah koşusuna başlarsınız.
Not: Haftaya sabah koşusu sırasında salgılanan hormonlar ve ne işe yaradıkları hakkında yazacağım.